Thema betekenisvol ouder worden
Rudi Westendorp
Sommige ouderen zeggen dat het leven dat je gekregen hebt geen zin heeft, maar dat ieder mens de opdracht heeft om aan dat leven betekenis te geven. Sommige oudere mensen zeggen dat zijzelf enkel betekenis krijgen in de ogen van de ander.
Ik was deelgenoot van een ontwikkeling waarin de jonge mensen die deelnamen aan de DenkTank 2023 betekenis hebben leren zien in het leven van oude mensen. Na maanden van gezamenlijke arbeid reiken diezelfde jongeren ons een trits van oplossingen aan hoe wij voor elkaar van betekenis
kunnen zijn, ook voor als zij zelf oud en grijs zijn. De DenkTankers richten zich met hun spraakmakende initiatieven in het bijzonder op instanties, overheden en het bedrijfsleven om daarmee een maatschappelijke verandering op gang te brengen.
Mag ik uw aandacht vragen om geïnspireerd door hun ideeën de ouderen in uw organisatie meer van betekenis te laten zijn? Aandacht voor de jongeren van de DenkTank die later zelf oud worden, voor mij, voor u, maar vooral voor alle ouderen om ons heen om het ‘monster’ van de vergrijzing een
ander gezicht te geven?
AANLEIDING & ONDERZOEKSVRAAG
Tijdens de 18e editie van de Nationale DenkTank gingen de 20 deelnemers aan de slag met het vraagstuk waarmee amper voortgang wordt geboekt: de vergrijzingsgolf in Nederland.
De vergrijzing van Nederland is een onmiskenbare realiteit die al decennia in beleidsnota’s en toekomstvisies genoemd wordt. Zo zal het aantal 65-plussers tussen 2023 en 2040 stijgen van 3,5 miljoen naar 4,8 miljoen, een aanzienlijk deel van onze bevolking.
Dat Nederland zich momenteel op de rand bevindt van een enorme demografische verschuiving, brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee. De afgelopen zestig jaar is er een hogere levensverwachting ontstaan door verbeterde hygiëne, gezondere levensstijlen en geavanceerde geneeskunde. Het is bemoedigend te constateren dat ouderen in Nederland hierdoor vaak kunnen genieten van een goede gezondheid en financiële zekerheid, wat bijdraagt aan hun levenskwaliteit.
Toch moeten we ons goed bewust zijn van de uitdagingen die deze vergrijzingsgolf met zich meebrengt. Want nu al zijn er grote zorgen over een tekort aan werknemers, vrijwilligers, mantelzorgers en geschikte woningen – en al die tekorten dreigen alleen maar toe te nemen. Ouderen zouden maatschappelijk een rol kunnen spelen in het oplossen van die tekorten, maar zijn nog steeds minder actief dan wenselijk; de samenleving loopt hierdoor een belangrijk potentieel aan expertise, ervaring en daadkracht mis.
De zorg- en welzijnssector draagt momenteel veel initiatieven en oplossingen aan voor de vergrijzingsgolf. Toch komt de noodzakelijke versnelling niet goed op gang. Om die reden hebben we als Nationale DenkTank dit jaar onze pijlen op dit onderwerp gericht, met als doel heldere en bruikbare oplossingen te bieden voor een inclusieve samenleving voor ouderen. Dat bracht ons bij de hoofdvraag : Hoe kunnen ouderen in de vergrijzingsgolf betekenisvol ouder worden en hoe ziet een inclusieve samenleving voor ouderen eruit? Tijdens onze analysefase kwamen vier deelthema’s naar voren: de voorbereiding op ouder worden, zingeving, arbeidsmarktparticipatie en een passende leefomgeving.
De doelgroep ouderen
Onze maatschappij is op dit moment ingericht op ouderen als een uniforme doelgroep. Maar de oudere bestaat natuurlijk niet. Er is een enorme diversiteit in leeftijd, culturele en religieuze achtergrond, seksuele geaardheid, opleidingsniveau, hoogte van inkomen, woonomgeving en gezondheid. En daardoor zijn er ook verschillende normen, waarden, behoeftes en wensen. Het erkennen hiervan is essentieel voor een inclusieve toekomst waarin we de vergrijzingsgolf omarmen en ouderen actief mee kunnen doen waar ze dat willen.